Eczeem: een signaal van jouw lichaam

Wat is eczeem?

Eczeem is een niet-infectieuze ontsteking van de huid die leidt tot jeuk, roodheid en schilfers. Het is een verzamelnaam voor verschillende typen, waaronder constitutioneel (atopisch) eczeem en contacteczeem.

De huidbarrière: functioneel en complex

De huid is een vitale barrière die vocht vasthoudt en het lichaam beschermt tegen externe prikkels. Bij eczeem is deze barrière vaak verstoord, bijvoorbeeld door genetische aanleg, omgevingsfactoren of allergenen, waardoor irritatie en ontsteking optreden. 

Verschillende vormen van eczeem

Overzicht van types eczeem en hoe ze verschillen:

• Atopisch (constitutioneel) eczeem

Atopisch eczeem is een chronische, vaak erfelijke huidziekte die meestal op jonge leeftijd begint. De huidbarrière werkt minder goed, waardoor de huid sneller uitdroogt en gevoeliger is voor allergenen en prikkels. Het gaat vaak samen met allergieën, astma of hooikoorts en veroorzaakt jeuk, roodheid en een droge, schilferige huid.

• Contacteczeem (reactie op stoffen direct op de huid)

Contacteczeem ontstaat door contact met een stof die de huid irriteert of waarop het immuunsysteem reageert. Dit kan door irriterende stoffen zoals schoonmaakmiddelen, zeep, maar ook allergenen zoals geurstoffen, conserveermiddelen of ingrediënten in cosmetica en tandpasta. De klachten ontstaan op de contactplek en verbeteren vaak bij vermijden van de stof. 

• Irritatie eczeem

Irritatie-eczeem ontstaat door herhaalde blootstelling aan prikkelende stoffen, zonder allergie. Veelvuldig handen wassen, contact met water, zeep of alcohol beschadigt de huidbarrière, wat roodheid, schilfering en kloofjes veroorzaakt. Deze eczeemvorm komt vaak voor bij zorg- en schoonmaakberoepen.

• Dyshidrotisch eczeem

Dyshidrotisch eczeem wordt gekenmerkt door kleine, jeukende blaasjes op de handen en voeten. De exacte oorzaak is niet altijd duidelijk, maar stress, warmte, zweten en contact met metalen zoals nikkel kunnen een rol spelen. De huid kan pijnlijk aanvoelen en na het verdwijnen van de blaasjes gaan schilferen of barsten.

• Seborroïsch eczeem*

Seborroïsch eczeem komt vooral voor op plaatsen met veel talgklieren, zoals de hoofdhuid, wenkbrauwen, neusplooien en achter de oren. De huid is rood, schilferig en soms licht jeukend. Deze vorm van eczeem wordt in verband gebracht met een overgroei van gisten (Malassezia) en een verstoring van de huidmicrobioom-balans.

• Nummulair eczeem

Nummulair eczeem wordt gekenmerkt door ronde, muntvormige plekken die rood, schilferig en jeukend zijn. De plekken kunnen nat of juist erg droog zijn. Deze vorm komt vaker voor bij een droge huid en kan worden uitgelokt door kou, droge lucht of huidbeschadiging.

* In de praktijk zie ik vaak huidreacties in seborroïsch gevoelige zones zoals neusplooien en wenkbrauwen. Wanneer klachten verdwijnen na aanpassing van de verzorgingsroutine, is het vaak geen primair seborroïsch eczeem, maar een contactreactie op achtergebleven producten die de huidbarrière verstoren. De locatie kan misleiden, maar de oorzaak ligt vaak buiten de huid.

Hormoonzalf: werking en overwegingen

Hormoonzalven kunnen veel verlichting geven, maar ze werken primair als symptoomremmer. Bij correct gebruik zijn ze veilig, maar langdurig of intensief gebruik kan ervoor zorgen dat corticosteroïden deels in de bloedbaan terechtkomen. Dat kan tijdelijk invloed hebben op de eigen cortisolbalans. Daarom is het waardevol om óók te kijken naar de onderliggende triggers, de huidbarrière te versterken en systemische factoren aan te pakken, zodat de huid op de lange termijn minder afhankelijk is van hormoonzalf.

Wanneer kan het invloed hebben op de hormoonspiegels?

Dit gebeurt vooral bij:

• Langdurig gebruik (weken/maanden achter elkaar)

• Sterke zalven (klasse 3–4 corticosteroïden)

• Grote oppervlakken van het lichaam

• Dunne huidgebieden (gezicht, plooien, genitaliën)

• Gebruik onder occlusie (bijv. onder verband of luier)

• Bij kinderen, omdat hun huidbarrière dunner is en lichaam kleiner

Wat kun je praktisch doen?

✔️ Richt je op een balansrijk, volwaardig eetpatroon rijk aan groente, fruit, gezonde vetten en vezels
✔️ Overweeg in overleg met een professional het vitamine D-niveau te laten testen
✔️ Denk aan omega-3-rijke voeding zoals vette vis of plantaardige bronnen zoals lijnzaad
✔️ Probiotica kunnen waardevol zijn, maar behandel als onderdeel van een integrale aanpak
✔️ Laat supplementadvies altijd persoonlijk en evidence-based plaatsvinden

Routines en productadviezen 

Speciaal voor members wordt uitgelegd welke routine jouw huid kan ondersteunen zodat zij kan herstellen, rustig worden en zo gezond mogelijk kan blijven. Wil jij ook member worden? Stuur een email of Whatsapp bericht. Na een kort gesprekje krijg je toegang tot de webshop en het besloten deel van de community. Ben je al client? Dan stuur een Whatsapp bericht en je krijgt direct het wachtwoord.